Yakın zaman içerisinde SAP dünyasında yer alan ve emekliliği gelmiş bir büyüğüm ile SAP konusunda konuşurken verdiği bilgiler ve muhabbetimizde geçen bazı tespitlerim sonucunda bu yazıyı yazmaya karar verdim. Çoğu firma SAP kullanıyor ve ihtiyacı olduğu durumlarda Z’li adını verdiğimiz yeni işlem kodları, programlar, enhancementlar yapıyor. Bir süre sonra bakıyorsunuz ki, ERP programı SAP yerine ZAP olmuş. Buna karşı değilim, tabi ki ihtiyaç halinde her türlü Z’li custom code geliştirmesi yapılabilir ama SAP’yi ZAP’a dönüştürmeninde bir mantığı yok.

Büyüğümüzle konuşurken şunuda farkettim ki, yıllar önce SAP’nin bazı tespit edemediği durumlardan kaçış içinde kullanılan yöntemler o kadar benimsenmiş ki, 20 yıldır bu yöntem hiç bir değişikliğe uğramadan aynı süreç mantığı ile yıllarca süre gelmiş.

SAP, bizler kadar gelişime kapalı olmadığı için tabi bu açıklara karşılık olarak her geçen gün sistemlerini daha güvenli hale ve açıklarını kapatmaya çalışarak hizmet vermeye devam ediyor.

Örneğin, bir firma düşünün, sırf kullanıcı lisans parasından kaçabilmek için, sistemde ana bir kullanıcı açıp arkasında bir tabloda gerçek çalışan bilgilerini tutuyor ve her programda bu tabloya giderek, ilgili kaydı açan veya güncelleyen kişiyi logluyor. SAP, Z’li tabloları kontrol etmiyor diye düşünüyorlar ancak mantıklı bir insan, bir firmanın 3-5 kullanıcı ile bu işleri yürütemeyeceğini bildiği için sistemlerde yapılacak biraz detaylı inceleme sonrasında ilgili tablo kolaylıkla bulunup, SAP tarafından cezai işleme maruz bırakılabilir. Bu durumda da normalde ödeyeceği lisans ücretinden daha fazla ceza parası ödeyecektir.

Hal böyleyken, SAP Ekosistemine biraz faydalı olabilmek adına, hangi durumlarda Z’li (Custom Code) geliştirme yapılabilir, Z’li geliştirmeler de dikkat edilmesi gereken durumlar ve bazı bilinmeyen özel imtiyazlarımızın neler olduğunda dair bir yazı yazmak istedim.

Custom Code Geliştirmeler Neden Z’li Kollektif Bir Terim Olarak Adlandırılır?

Standart SAP program ve işlem kodlarına ek olarak, kurum içinde geliştirilen uygulamalar Z’li olarak adlandırılır.

SAP Sisteminde Z ile başlayan bir işlem kodu, program ve modül işlevlerini görebilirsiniz. Z’li kodlar SAP dünyasında genel kabul görmüş bir terimdir.

SAP Sisteminde İşlem Kodu ve Programlar İçin Kullanılan Harfler Nelerdir?

SAP Sisteminde A’dan S’ye ve U’dan X’e harfine kadar başlayan her program veya işlem kodu SAP Standart Uygulamaları için ayrılmıştır.

SAP tarafından müşterilerin kullanımı için Z veya Y harfi ile başlayan program veya işlem kodu oluşturmalarına ve kullanmalarına izin verilmiştir.

Z veya Y harfi ile başlayan işlem kodu veya programlar için, SAP programlarında yapılan herhangi bir upgrade veya update işlemlerinde bu program ve işlem kodlarına SAP sistemi tarafından herhangi bir işlem yapılmaz. Böylelikle, müşteriye ait olan özel geliştirmeler, SAP Versiyon geçişlerinden olumsuz bir şekilde etkilenmez.

Özel Programlar veya Özelleştirmeler Hangi Programlama Dili İle Yazılır? SAP ABAP Nedir? SAP ABAP Neden Kullanılır?

SAP Sistemlerine ait her çözüm, SAP yazılım dili ABAP ile yazılmıştır.

Bundan dolayı geliştiriciler ya da ABAP Danışmanları, SAP Sisteminde program oluşturabilir, var olan programları yeniden düzenleyebilir veya var olan programların kullanımını genişletebilir.

Geliştirici ya da ABAP Danışmanları tarafından yapılan bu işlemlere z’li geliştirmeler olarak adlandırılır ve sadece ABAP yazılım dili ile yapılabilir.

SAP Sistemlerinde yeni yazılım geliştirme işlemi SAP ABAP yazılım dili ile gerçekleştirilebilir.

SAP Sisteminde Standart Dışı Süreçleri Nasıl Kurgulayabiliriz?

SAP Sistemleri, ERP yani Kurumsal Kaynak Planlama süreçlerine temel olarak uygun olacak şekilde dizayn edilmiş ve geliştirilmiştir.

Zaman zaman, SAP Sistemlerini kullanan müşterilerin iç süreçlerinde farklılıklar veya SAP’nin sahip olduğu temel süreçler, müşteri ihtiyacını karşılayamamaktadır. Bundan dolayı SAP, müşteri, kullanıcı ve danışmanlarına geliştirme ortamları oluşturmuştur. İhtiyaç olan bu geliştirmeler çeşitli alanlarda yapılabilir. Bu alanın neresi olacağına Modül Danışmanı karar verir ve yazılımcı tarafından geliştirilmesi sağlanır. Bu geliştirmelere Z’li geliştirmeler denir ve geliştirme sadece müşterininin sisteminde çalışır.

SAP Standart Kodlarında Değişiklik Yapabilir miyim?

SAP her ne kadar istemese ve tavsiye etmese de, zaman zaman müşteri tarafında doğan ihtiyaçlardan dolayı, SAP Standart kodlarının değiştirilmesi veya genişletilmesi gerekebilir.

Bu durum, SAP tarafından katı bir şekilde yapılmasına izin verilmiyor değildir. Modül ve Abap Danışmanının katkılarıyla işlem yapılabilir. Bu işleme SAP Sisteminde repair veya modifikasyon denir.

Bu aşamada bilinmesi gereken konu, ilgili kodların herhangi bir SAP upgrade veya versiyon güncellemesinde ilgili kodlar orjinal haline geleceği için, ilgili kodların ihtiyaç olması durumunda tekrardan yazılması gerekmektedir.

Özel Geliştirmelerin SAP Sisteme Uygunluğu

SAP Sistemlerinde ki bütünlüğü, çalışma performansını ve sürekliliği bozmamak adına, müşteri tarafında gerçekleştirilen tüm özel z’li geliştirmeler, SAP süreç mantığında yazılmalı ve gerek duyulmadıkça standart yapıya uygun bir şekilde çalışan algoritma ve yazılım ile geliştirilmelidir.

Z’li Geliştirmelerin Etkileri

SAP Sistemlerinde zamanla Z’li işlem kodu ve programlarında ciddi oranda artma olmaktadır. Bir SAP Sisteminde Z’li özel geliştirmeler ne kadar çok ise, bu işlem kodları ve programlar için verilen bakım ve servis ücretleri de paralel olarak zamanla artacaktır. Buna paralel olarak IT birimlerinin Z’li işlem kodları için vereceği destek süreleri de artacaktır.

Bundan dolayı müşteri tarafında çalışan IT ekipleri mutlaka ve sadece, ihtiyaç duyulması halinde Z’li geliştirmeler ile süreçlerini desteklemelidir.

Z’li geliştirmelerin oluşturulmasının bir diğer nedeni ise, deneyimsiz veya süreçleri çok iyi bilmeyen danışmanların tavsiyeleri üzerine Z’li kodların oluşturulmasına neden olur.

SAP Upgradelerinin Özel Geliştirmelere Etkileri

SAP Upgrade veya versiyon güncellemeleri sonunda, mutlaka Z veya Y ile başlayan program ve işlem kodları kontrol edilmeli, sap standartlarına uygun çalışıp çalışmadığı gözlemlenmelidir. Aksi durumda operasyonlarınızı durduran durumlar ile karşılaşılabilir.

Özel Geliştirme İsteklerinin Uygulanması

Kavramsal Tasarım ve Süreç Analizlerinde, müşterinin isteği doğrultusunda SAP Danışmanlarının tavsiye ve yönlendirmeleri doğrultusunda, gerçekten ihtiyaç olması ve SAP’nin ihtiyaçları karşılayamaması durumunda Z’li özel geliştirmelere yönlendirilmesi en mantıklı olandır.

Danışmanların tecrübe eksikliği veya işin kolayına kaçması, müşterinin standart ile yapılabilen bir işlemi daha kolay ve kısa yoldan yapılabilmesi için göstereceği ısrar ve talepkarlık, Z’li özel geliştirmelerin yapılmasına neden olur.

Z’li geliştirmelerin sıkça kullanıldığı SAP fonksiyon ve yapıları hakkında daha fazla bilgi almak için buraya tıklayınız.

SAP ile ilgili daha fazla bilgiye ulaşmak için buraya tıklayınız.